Bir Akvaryum Otomasyonu Projesi

Herkese merhabalar,

50 yaşına merdiven dayamış bir adam olarak kendime maker filan demem güç. Ancak uzun zamandan beri Raspberry Pi’ye özel bir merakım var… Aktif olarak çok sayıda Pi tabanlı sistem kullanıyorum. Streamer, Retro oyun konsolu ve daha fazlası. Akvaryum otomasyonu projemizde de yine Pi üzerinde şekillenen bir sistem kullandık.

Merak edenler için elektronik tarafında temel seviye bilgim var… Mekanik olarak yine keza aynı şekilde. Yazılım tarafında da cehalet seviyesinin bir tık üzeri bilgim var diyebilirim. Aslına bu projeyi Arduino kullanarak çok daha düşük maliyet ile yapabilmek mümkün ama Pi ile çalışmak bana daha kolay geliyor.

Akvaryum Otomasyonuna ihtiyacımız neden var diye soracak olursanız, yılın özellikle yaz aylarını şehir dışında geçirdiğimiz için akvaryumumuzun sağlıklı bir sekilde idamesini sağlamak için otomasyon sistemine ihtiyacımız vardı…

Akvaryumumuzu oğlumun isteği ile kurdum. Benim akvaryum dünyasına özel bir ilgim yok ancak çocuk gelişiminde faydası olacağına inandığım için bol hatalı bir başlangıçtan sonra bu haline getirdik. Forum okuyucularını burada ilgilendirecek kısım oğlum ile yaptığımız daha doğrusu yapmaya çalıştığımız otomasyon sistemi olabilir. Bu süreç baba oğul beraber çalıştığımız ve çok şey öğrendiğimiz harika bir deneyim oldu.

Kurmaya çalıştığımız sistem Ranjib Dey tarafından geliştirilmeye devam edilen Reef-Pi projesini temel alıyor. Daha çok reef yani deniz tankları için kullanılan bu sistemi elimden geldiğince özelleştirip kendi ihtiyaçlarıma uygun hale getirmeye çalıştım. Daha fazla detayı https://reef-pi.github.io/ adresinde bulabilirsiniz.

Sistem Raspberry Pi 3 B mini bilgisayar üzerine kurulmuş olup, otomasyon sistemimiz şu özelliklere haizdir.

  • Isıtıcı kontrolü sisteme entegre edilmiş DS18B20 ısı sensörleri ile otomatik açılıp kapatılmakta. Bu sistem sayesinde ısıtıcı kalibrasyonuna gerek kalmadan akvaryumun suyu hedef ısıda başarı ile tutulmaktadır. Gereklilik halinde sistem kendini tamamen devre dışı bırakıp kapatılabiliyor.

  • DIY ışık sistemi, gün döngüsü yapacak şekilde bilgisayar sistemi ile kontrol ediliyor. Sabahları ışıklar yavaş yavaş açılarak öğle saatlerinde 3 adet LED ışıklandırma bloğu günün en parlak halini simule ediyor. Akşam ise yavaş yavaş ışıklar kapatılıyor. 3 adet SMD LED şerit bilgisayarın zamanlayıcısı ile programlanarak kontrol edilebiliyor.

  • Sabah ve akşam balıkların yemleme işlemi otomatik olarak yapılıyor. Standart bir otomatik yemleme makinesi tamamen elden geçirilerek kontrolü otomasyon sistemi tarafından yapılmakta.

  • Yemlemenin akabinde takribi 10 dakika sonra yüzey temizleyici 30 dakika çalışarak yüzeyi temizliyor. Bu işlem sabah ve akşam yemlemeleri sonrasında otomatik olarak tetikleniyor.

  • Sistem gün içerisinde eksilen suyu sensör vasıtası ile tespit ederek 4LT’lik mini bir depodan eksik suyu tamamlayabiliyor. Yaz veya kış mevsimine göre su seviyesinin kontrolü daha sıklıkla yapılarak suyu eksilmesi daha erken şekilde tamamlanacak şekilde programlamak mümkün.

  • Akvaryum içerisinde bir adet kamera ile akvaryumun durumunu 7/24 izleyebilmek mümkün. Gerek ev içinden gerekse de dışarıdan. Ben ekstradan bir kamera daha ekleyerek belirli saatlerde dışarıdan fotoğraf çekerek Google Drive’a eklemesi için programladım. Bir terslik durumunda tüm sistemi dışarıdan kontrol ederek gerektiğinde kapatmak üzere kullanıyorum bu sistemi.

  • Sistem peristaltic pompalar ile akvaryuma gereken kimyasalları otomatik olarak ekleyebiliyor…

  • Yaz aylarında akvaryumumuzla ilgilenemeyeceğimiz için otomatik bir su değiştirme sistemi de hazırladım. 2 adet özel motor ile çalışan sistem haftada bir gün akvaryumun suyunun yüzde 20’sini yenileyebiliyor.

Tüm cihazlar uzaktan açıp kapatılacak şekilde otomasyon sistemine bağlı durumda. Isıtıcı, UV filtre hariç tüm elektronikler UPS sistemine bağlanmıştır.

-Tüm bu cihazlar, gerekli ölçümler ve akvaryumun kontrolü, herhangi bir bilgisayar veya cep telefonu ile evden, Real VNC sayesinde ev dışından kontrol edilebiliyor.


Tüm su değişim işlemleri için DF Robot tarafından üretilen seviye sensörlerini kullandık. Bunların en büyük özelliği Pi ile doğrudan kullanabileceğiniz şekilde tasarlanmış olmaları.

Akvaryum içerisine montaj için yukarıda görülen tarzda plastik parçalar kullandık. Reef-Pi otomatik olarak bu sensörü tanıdığı için tek yapmak gereken şey kurulumu tamamlamak…


Otomatik yem sistemini Dophin marka otomatik yem makinesini modifiye ederek yaptım. Manuel işleyişi sistem üzerinden tetikleyerek çalıştırıyorum. Cihazın pil ile çalışması yerine 3V’luk “battery eliminator” ile çalıştırmaya karar verdim. Battery eliminator dediğimiz şey aslında pil yerine adaptör ile çalıştırmak. Bunu da UPS sistemine bağlayınca pil bitti sorunu ortadan kalkıyor.


Oğlum tarafından yapılan ve bana sorarsanız işçilik anlamında biraz sorunlu ancak fonksiyonel olarak sorunsuz DIY su içi “dome” kameramızı yine akvaryum kapağına monte ederek kullanıyoruz. . Normal koşullarda böyle bir şeyi kullanmam ama oğlum yapınca kullanıyorum tabii ki. Raspberry Pi 3 ile kamera kullanımı biraz sorunlu olsa Pi4’e geçince sorunlar ortadan kayboldu. Reef-Pi artı kamera ve diğer ek özellikle Pi3’ü zorluyordu biraz…


Çok sayıda cihazın kontrolünü bu sistem ile yapacağımız için oldukça fazla röle kullanmamız gerekti. Bunların bir kısmı 220V’lık cihazları kontrol edeceği için oturup bir de priz sistemi yapmamız gerekti. Maalesef Türkiye’de hazır priz sistemleri bulunmadığı için oturup kendimiz yaptık.

İlk adımda yukarıda görülen versiyonu yaptık. Solda ana güç girişi mevcut. Prizlerin her biri bir röle ile kontrol edilecek şekilde tasarladık.


Tüm bu cihazları sığdırmak için bir kasaya ihtiyacımız vardı. Onu da oturup kendimiz yaptık. Daha doğrusu modifiye ettik.

İlk önce arka bölüme havalandırma delikleri açtık.

Daha sonra üst kapağa havalandırma delikleri açtık. Çapakları temizleyip birleştirme işlemine geçtik.

Ortaya çıkan iş gayet güzel oldu. Bayağı eğlendik. Zaten önemli olan bu…

Konnektörlerimizin girişlerini de takınca sonuç bayağı güzel oldu…


Akvaryuma 5 tur farklı gübre eklediğim için 5 farklı pompa ve 5 farklı depo kullanmaya başladım. Özel peristaltic pompalar yerine standart bir pompa ve yüksek hassasiyetli enerji besleme sistemi ile gübreleme sistemi başarı ile çalışmaya başladı…

Bazen çok basit çözümler en akıllıca çözüm olabiliyor…

Tahminimizden daha fazla pompa kullanınca kasamızda yer kalmadığı için yeni bir kasa ekledik sistemimize… Onu da gayet güzel bir layout ile hazırladım…

Kablolamayı elden geçirdik gayet güzel derli toplu bir sistem oldu…


Otomasyon amacı ile kullandığımız minik DIY bilgisayar sistemimizin içerisinde kalan son boş yerleri doldurduk. Bol bol sensör, kablo derken yer kalmadı. Ancak bu karmaşa bir sorun çıktığı zaman müdahale etmek için uygun değil.

Aldım elime kalemi kağıdı düzenleme çalışmalarına başladım…

Tüm kabloları düzenleyip herşeyi not ettim.



Projemizde kullandığımız elektronikler,

Raspberry Pi 3 B, Raspberry Pi Güç Adaptörü, Raspberry Pi Camera (su an Pi4 ile değişti.)

Standart Webcam (su altı görüntü almak amaçlı)
Çok sayıda 5 V Relay Board
4 adet DS18B20 Isı Sensörü
1 adet Gravity: Photoelectric Water / Liquid Level Sensor
2 adet Gravity: Non-contact Digital Water / Liquid Level Sensor
PT-1000 Temperature Kit
5 adet Peristaltic Liquid Pump
L293D + mounting kit

Çok sayıda akvaryum kafa motoru, muhtelif kablo, fiş ve konektörler…


Projemizi oğlum 4 yaşında iken yapmaya başlamıştık şu an 6 yaşında. Demek ki 2 yıldır sorunsuz çalışıyor. O dönem el işçiliği ile yapmak zorunda kaldığımız şeyleri, 3D yazıcı ile basmayı planlıyoruz. Şu sıralar yavaş yavaş o teknolojiyi öğreniyoruz. Bakalım belki yeni imkanlar ile daha da geliştiririz sistemlerimizi…

6 Beğeni

Bu güzel ve zevkli yazı için çok teşekkür ederiz. Aramıza hoş geldiniz! :upside_down_face:

Teşekkürler. Gelistirmeler yaptıkça eklemelere devam ederim. Maalesef cehalet kaynakli isleri deneme yanilma yolu ile ilerletebiliyoruz. Cogu parca yurtdisindan geldigi icin uzun suruyor maalesef

Estağfurullah, çok iyi gidiyorsunuz bence. Devam! :upside_down_face: :ok_hand:t2:

1 Beğeni

Merhaba, gerçekten harika bir çalışma olmuş. Gravity yapay zekalı görüntü işleme sensörü hakkında bilgi sahibi misiniz acaba? Forumda Gravity diye arama yapınca yazınızda denk geldim. Oğlumun
projesi için bu sensör hakkında bilgi edinmek istiyorum.

Yok maalesef bilgim yok. Ancak Gravity firmasinin ürünleri çok çok başarılı. Projelerimde sıklıkla tercih ediyorum. Tek sorun ülkemizde bulunmuyor, bulunsa da pahali oluyor

1 Beğeni

Çok teşekkür ederim, kısa sürede cevapladığınız için. Evet, epey pahalı. Size ve oğlunuza iyi çalışmalar…

1 Beğeni